1. Về điều chỉnh, bổ sung quy hoạch NTM cấp huyện, cấp xã

Công bố và triển khai thực hiện quy hoạch vùng huyện, quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, quy hoạch NVH mẫu; Quy hoạch mở rộng thị trấn đang trình UBND tỉnh phê duyệt.

2. Nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM cấp xã

2.1. Nâng cao chất lượng các tiêu chí về hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn

Xây dựng mới, nâng cấp được 179,5 km đường giao thông, 61,66 km mương thoát nước dân sinh; Tu sửa, nâng cấp 4 hồ đập, 10 trạm bơm, 43,87 km kênh mương; Hoàn thiện chỉnh trang di dời cột điện nằm trong hành lang ATGT cho 12 xã, thị trấn, thực hiện xong dự án chống quá tải tại các đường dây 22/0,4kV, 35/0,4kV và dự án sửa chữa lớn tại xã Hồng Long, thay mới 8,9 km đường dây trung thế, 34 km dây hạ thế; Xây dựng mới và chỉnh trang 54,36 km điện chiếu sáng qua khu dân cư; Triển khai thi công 7 NVH xóm mẫu; bổ sung trang thiết bị, dụng cụ luyện tập TDTT tại NVH xóm, khối; Nâng cấp, sửa chữa 21 trường học các cấp, xây dựng mới 8 sân cỏ nhân tạo tại các trường tiểu học; Hoàn thành đưa vào sử dụng trạm y tế Nam Thanh, Nam Anh, Xuân Lâm, tu sửa các hạng mục xuống cấp tại trạm y tế Nam Cát, Kim Liên, Khánh Sơn.

Về hỗ trợ xi măng cho các xã: Giai đoạn 2019-2020 huyện và tỉnh đã hỗ trợ 12.000 tấn xi măng cho các xã xây dựng đường giao thông. Năm 2021, ngoài 7.000 tấn xi măng hỗ trợ của tỉnh theo cơ chế tại Nghị quyết số 24/2020/NQ-HĐND và Nghị quyết số 21/2020/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 của Hội đồng nhân dân tỉnh), huyện tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho các xã, thị trấn mua xi măng (tổng số 10.000 tấn) để hoàn thiện hạ tầng giao thông.

Đến nay có 9/18 xã đạt tiêu chí giao thông, tăng 6 xã; 11/18 xã đạt tiêu chí thuỷ lợi, tăng 5 xã; 18/18 xã đạt tiêu chí Điện, tăng 8 xã; 5/18 xã cơ bản đạt tiêu chí văn hoá và CSVCVH; 18/18 xã đạt tiêu chí TTTT, tăng 18 xã; 12/18 xã đạt tiêu chí trường học và giáo dục, tăng 7 xã; 13/18 xã đạt tiêu chí y tế, tăng 5 xã; 16/18 xã đạt tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, tăng 6 xã; 18/18 xã đạt tiêu chí nhà ở dân cư, tăng 01 xã (So với năm 2018).

2.2. Về phát triển sản xuất, đào tạo nghề, nâng cao thu nhập

Tiếp tục duy trì và mở rộng các mô hình phát triển sản xuất. Trong 2 năm thực hiện được 685,5 ha mô hình lúa chất lượng cao; xây dựng mới thêm 3 mô hình nhà lưới tại Nam Nghĩa, Xuân Hòa và Nam Giang, thu hút 1 dự án nông nghiệp công nghệ cao quy mô 5,3 ha tại Thượng Tân Lộc; mở rộng mô hình nhà lưới tại Kim Liên, Hùng Tiến, Nam Anh, Trung Phúc Cường; xây dựng mô hình liên kết nuôi ba ba thương phẩm tại Kim Liên, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi các sản phẩm từ sen Kim Liên và chanh Nam Kim; Thực hiện chuyển đổi 82,4 ha các vùng vườn đồi thấp, đất bãi cao trồng lúa, màu không hiệu quả sang trồng cây ăn quả tại Nam Hưng, Nam Nghĩa, Nam Tân; chuyển đổi 25,6 ha các vùng sâu trũng, ao đầm bỏ hoang hoặc trồng lúa năng suất thấp sang trồng sen tại Nam Kim, Khánh Sơn, Kim Liên. Đến nay có 7/18 xã đạt tiêu chí PTSX và hình thức tổ chức sản xuất, tăng 4 xã so với năm 2018.

Công tác đào tạo nghề được quan tâm thực hiện, chất lượng nguồn nhân lực nông thôn ngày càng được nâng lên. Trong 2 năm huyện đã tổ chức 76 lớp đào tạo nghề với 2.869 lao động tham gia; tỷ lệ lao động có việc làm được qua đào tạo là 68%.

Bên cạnh đó tiếp tục quan tâm phát triển chăn nuôi với các sản phẩm có thế mạnh, phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ nông thôn, từng bước cải thiện, nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững cho người dân. Năm 2020, thu nhập bình quân đầu người đạt 55 triệu đồng/người, toàn huyện còn 429 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,01%, giảm 1,15% so với năm 2018.

18/18 xã đều đạt tiêu chí hộ nghèo, tăng 18 xã; 15/18 xã đạt tiêu chí thu nhập, tăng 6 xã (So với năm 2018).

2.3. Về phát triển Giáo dục - Y tế - Văn hoá - Môi trường

- Giáo dục: Thực hiện nội dung dạy học giảm tải theo quy định để phòng chống dịch Covid -19, hoàn thành chương trình năm học đúng tiến độ. Đạt phổ cập giáo dục MN trẻ 5 tuổi, PCGD Tiểu học đạt mức độ 3, PCGD THCS đạt mức độ 2. Chất  lượng dạy và học chuyển biến tích cực, chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên, có trên 90% đội ngũ cán bộ, giáo viên đạt chuẩn.

- Y tế: Tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân; thực hiện tốt các chương trình quốc gia về y tế; giữ vững và phát huy xã đạt chuẩn quốc gia về y tế; không có vụ ngộ độc thực phẩm nào xảy ra trên địa bàn; thực hiện tốt chương trình phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, do đó tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi giảm đáng kể theo hàng năm, hiện nay bình quân toàn huyện tỷ lệ này còn 19,2%; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 95,7%.

- Văn hoá: Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" gắn với cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh" được phát động rộng rãi; tỷ lệ gia đình văn hoá đạt 88,2%; có 147/156 xóm, khối được công nhận đơn vị văn hóa, tỷ lệ 94,2%; 13 đơn vị đạt chuẩn văn hóa NTM 5 năm liền giai đoạn 2016-2020; 15/18 hoàn thành sửa đổi, bổ sung Hương ước đúng theo quy định; các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể thao tiếp tục được quan tâm thực hiện với nhiều hoạt động sôi nổi, ý nghĩa.

- Môi trường: Hoàn thành lắp đặt các thùng thu gom rác tại các hộ gia đình và thùng thu gom vỏ bao bì thuốc BVTV sau sử dụng trên đồng ruộng tại các xã điểm; Phối hợp với Tổng cục môi trường khảo sát lập dự án xây dựng thí điểm mô hình thu gom, phân loại rác tại nguồn tại xã Kim Liên và xử lý, cải tạo, phục hồi môi trường bãi rác gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại xã Nam Thái; thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường, nhất là khắc phục sau các đợt mưa bão; tình trạng nước thải chăn nuôi xả trực tiếp ra môi trường được giảm thiểu đáng kể; có thêm 2 xã thực hiện phương án thu gom rác thải tại gia (Nam Nghĩa, Nam Giang), đến nay có 13/18 xã thực hiện thu gom rác thải tại gia. Phong trào 5 không, 3 sạch của Hội liên hiệp Phụ nữ huyện; phong trào ngày chủ nhật xanh do UBMTTQ VN huyện phát động được duy trì, phát triển.

2.4. Về quốc phòng, an ninh trật tự xã hội và xây dựng hệ thống chính trị cơ sở

- Quốc phòng: Chỉ đạo xây dựng lực lượng huấn luyện các đối tượng đúng kế hoạch; công tác tuyển giao quân hàng năm đạt chỉ tiêu; tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ huyện được quan tâm đúng mực, được đánh giá đạt xuất sắc.

- An ninh trật tự xã hội: Nhìn chung tình hình an ninh trật tự trên địa bàn được đảm bảo, các đơn vị làm tốt công tác phòng ngừa tội phạm, không có tụ điểm phức tạp về an ninh trật tự; có nhiều mô hình điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc; Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được quan tâm, đến nay 17/19 xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

- Hệ thống chính trị: Thực hiện sáp nhập thành công 330 xóm, khối thành 156 xóm, khối, 8 xã, thị trấn thành 3 xã, thị trấn; Vận động 58 cán bộ, công chức xã nghỉ chế độ theo Nghị định 108, điều động bố trí biệt phái 14 công chức ở các xã sáp nhập và điều chuyển 21 Trưởng công an sang vị trí công tác khác để bố trí công an chính quy về công tác ở các xã, đến nay 19/19 xã, thị trấn đã bố trí lực lượng công an chính quy đảm nhận các chức danh công an xã; tổ chức thành công đại hội Đảng bộ cấp cơ sở nhiệm kỳ 2020-2025, Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXVII, nhiệm kỳ 2020-2025.

Bộ phận một cửa thực hiện tốt việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến người dân và tổ chức. Cơ bản các thủ tục hành chính được giải quyết đúng thời gian, nhiều thủ tục hành chính được giải quyết trước thời hạn, trả kết quả ngay trong buổi làm việc nên nhận được sự hài lòng của người dân, tổ chức khi đến giao dịch tại các cơ quan nhà nước trên địa bàn huyện.

3. Nâng cao chất lượng các tiêu chí huyện NTM

3.1. Nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng cấp huyện

Trong 2 năm đầu tư xây dựng, nâng cấp 42,1 km đường huyện với tổng kinh phí 557,7 tỷ đồng; Hoàn thành nâng cấp 3 đập vừa trên địa bàn (Thanh Thuỷ, Rào Băng, Cửa Ông); Hoàn thiện một số hạng mục công trình sân vận động huyện, bờ rào khuôn viên, mua sắm cơ sở vật chất trung tâm văn hóa; Cải tạo, nâng cấp các dãy nhà học, sân, bờ rào khuôn viên các trường THPT Nam Đàn I, Nam Đàn II; sơn sửa các dãy nhà học, xây dựng nhà thư viện xanh trường THPT Kim Liên; Hoàn thành giai đoạn 1, giai đoạn 2 dự án xây dựng Trung tâm giáo dục thường xuyên, hướng nghiệp dạy nghề; Hoàn thành và đưa vào sử dụng phòng khám đa chức năng, đơn vị thận nhân tạo, khoa sản, khoa ngoại, khoa nội A của Trung tâm y tế huyện.

3.2. Nâng cao giá trị sản phẩm, thực hiện hiệu quả chương trình OCOP

Ban hành hướng dẫn, triển khai chu trình OCOP thường niên đảm bảo đầy đủ các bước theo quy định; Thành lập, kiện toàn kịp thời Hội đồng đánh giá, tổ OCOP; tiến hành ký hợp đồng với Trung tâm ứng dụng khoa học công nghệ tỉnh để thực hiện các bước xây dựng Chỉ dẫn địa lý tương Nam Đàn.

Tổ chức 2 đợt đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp huyện, lựa chọn các sản phẩm đủ điều kiện tham gia đánh giá, phân hạng cấp tỉnh. Đến nay toàn huyện có 23 sản phẩm OCOP, trong đó có 7 sản phẩm 4 sao, 16 sản phẩm 3 sao.

Thực hiện nhiều đợt tuyên truyền quảng bá sản phẩm và xúc tiến thương mại. Trong 2 năm nhiều đơn vị truyền thông như VTC, VOV, NTV, báo Nghệ An... đã xây dựng các phóng sự, tin bài về chương trình OCOP của huyện; các chủ thể như HTX Sen Quê Bác, HTX Chanh Nam Kim, HTX Xanh Đại Huệ, HTX giò me Đức Tuấn, tương Nam Anh,... đã tham gia nhiều hội chợ xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm tại Hà Nội, Quảng Ninh, Thành phố HCM,....

Giai đoạn 2019-2020, UBND huyện trích ngân sách 2,4 tỷ đồng để thực hiện Chương trình OCOP, gồm xây dựng chỉ dẫn địa lý tương Nam Đàn, hỗ trợ bao bì, nhãn mác cho các chủ thể OCOP, đào tạo tập huấn, tuyên truyền quảng bá sản phẩm,....

3.3. Phát triển môi trường

Trồng hơn 7.000 cây xanh cảnh quan (hoa ban tím, hoa bằng lăng, lát hoa, sao đen, xà cừ) trên các tuyến đường QL, TL thuộc các dự án do UBND huyện và BQLRĐD Nam Đàn làm chủ đầu tư. Bên cạnh đó, nhiều xã tiến hành mua cây xanh cảnh quan để trồng trên các tuyến đường xã như Nam Nghĩa, Nam Thái, Nam Thanh, Nam Kim, Nam Lĩnh, Nam Anh...

Dự án nhà máy xử lý rác thải tại xã Khánh Sơn đang thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng và phê duyệt xong quy hoạch khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án.

4. Xây dựng NTM kiểu mẫu về ”Văn hoá gắn với du lịch”

4.1. Xây dựng hạ tầng kết nối du lịch

Hoàn thành giai đoạn 1 công trình cảnh quan đường Xô Viết và TL 540, đường cầu Đòn – chùa Viên Quang, đường ngã tư đèn đỏ Vân Diên - khu mộ vua Mai, dự án hệ thống điện chiếu sáng công cộng phục vụ khách tham quan khu di tích Kim Liên, hệ thống điện chiếu sáng đường quốc lộ 46 đoạn từ Nam Giang đến thị trấn Nam Đàn gắn với lắp đặt biển pano, tuyên truyền, quảng cáo du lịch; xây dựng 03 cầu nổi trên hồ Sen; Lắp đặt màn hình Led để quảng bá du lịch tại ngã 3 Kim Liên; hoàn thành công trình “Hợp tác xã với Bác Hồ” tại xã Kim Liên do Liên minh HTX Việt Nam tài trợ; Đầu tư xây dựng thêm một số hạng mục công trình trong khu di tích Kim Liên như: Sân khấu phục vụ các hội diễn văn nghệ, Ao cá Bác Hồ, hệ thống vườn hoa cây cảnh.

4.2. Bảo tồn, trùng tu các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng

Các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng được quan tâm bảo tồn, trùng tu như xây dựng đền Chung Sơn trên núi Chung, tu bổ, tôn tạo cụm di tích vua Mai Hắc Đế; hoàn thành tu sửa một số hạng mục khu lưu nhiệm Lê Hồng Sơn, đền Tán Sơn xã Xuân Hòa,...; tổ chức thành công lễ đón bằng công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia đặc biệt đình Hoành Sơn xã Khánh Sơn, di tích cấp tỉnh đền Thọ Toán xã Nam Cường, chùa Lò và nhà thờ họ Võ Khắc xã Nam Kim, nhà thánh Hoành Sơn xã Khánh Sơn.

Hoàn thành quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Phối hợp Ban quản lý di tích tỉnh khảo sát, lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia khu lưu niệm Lê Hồng Sơn.

Đến nay, toàn huyện có 41 di tích được xếp hạng, trong đó 3 di tích Quốc gia đặc biệt, 13 di tích cấp Quốc gia và 25 di tích cấp tỉnh.

4.3. Xây dựng các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể thao, xây dựng nếp sống văn hoá

Quan tâm xây dựng danh hiệu "Làng văn hóa", “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”; “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội…Tuyên truyền thực hiện tốt các quy tắc ứng xử, nhất là tại các điểm du lịch như: Gắn pa nô hình ảnh về bộ quy tắc ứng xử văn minh tại nơi công cộng, các nhà hàng, các điểm du lịch góp phần xây dựng nên một môi trường văn hóa lành mạnh, xây dựng hình ảnh, con người Nam Đàn văn minh, lịch sự, thân thiện, mến khách.

4.4. Xây dựng một số mô hình xã NTM kiểu mẫu về văn hoá gắn với du lịch

1) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Kim Liên về “bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống, lịch sử cách mạng, truyền thống yêu nước gắn với phát triển du lịch tham quan, học tập”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Nâng cấp, xây dựng 34,2 km đường giao thông nông thôn, 20 km mương thoát nước dân sinh có nắp đậy; xây bồn, trồng hoa, trồng cây xanh cảnh quan trên nhiều tuyến đường xã, xóm; tu sửa các tuyến kênh Bốn tả; lắp đặt 73 km hệ thống điện chiếu sáng công cộng; Xây dựng mới và nâng cấp các trường học (MN Hoàng Trù, MN Làng Sen, TH Hoàng Trù); nâng cấp chợ Cầu và xây dựng khu vực không gian xanh phía trước cổng chợ; cải tạo trụ sở làm việc xã, kè ao sen; Lắp đặt hệ thống đài thu, phát FM, xây dựng Đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin; lắp đặt một số dụng cụ thể dục thể thao tại trung tâm văn hoá xã, xóm; có 07 vườn chuẩn NTM, 01 xóm ’’Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp” (Sen 3 cũ).

- Về phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất: Quy hoạch các vùng nông nghiệp chuyên canh với diện tích 360 ha; mở rộng diện tích trồng sen trên các diện tích ao hồ trong khu dân cư; thành lập mới thêm 3 hợp tác xã sản xuất nông nghiệp; xây dựng nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao như các mô hình sản xuất rau củ quả trong nhà lưới, mô hình nuôi ba ba thương phẩm liên kết chuỗi; đến nay trên địa bàn có 10 sản phẩm OCOP, 27 nhà hàng.

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Các di tích lịch sử được quan tâm bảo tồn, trùng tu, nâng cấp như đình Làng Sen, chùa Đạt, đền Chung Sơn, đền tướng quân Nguyễn Đắc Đài; thực hiện tốt Đề án ”Văn hoá, con người Kim Liên” bằng các hoạt động nổi bật như xây dựng các hình ảnh tuyên truyền trực quan (pa nô, áp phích) treo tại các xóm và khu vực trung tâm của xã. Thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, TDTT; các câu lạc bộ dân ca ví, dặm, hát ví phường vải hoạt động hiệu quả.

Bên cạnh đó, một số mô hình du lịch trải nghiệm cộng đồng đã đi vào hoạt động ổn định như homstay tại xóm Sen 2, trang trại hoa gắn dịch vụ tại xóm Liên Mậu 3, cánh đồng hoa hướng dương tại xóm Liên Minh.

Năm 2020, Kim Liên được công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao.

2) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Nam Cát về “Xây dựng đời sống văn hóa, bảo tồn di sản văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch tham quan học tập, du lịch cộng đồng trải nghiệm nông thôn, biểu diễn”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Bê tông hoá 17,46 km đường giao thông thôn xóm, 2,5 km mương thoát nước dân sinh, xây bồn trồng hoa 6,5 km, kiên cố hoá 4 km kênh mương nội đồng; di dời, thay thế 427 cột điện lấn chiếm hành lang ATGT, nâng cấp 10 km đường dây hạ thế; các trục đường giao thông qua khu dân cư được lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng công cộng; 3/3 trường học đạt chuẩn quốc gia; cơ sở vật chất văn hoá từ xã đến xóm đạt chuẩn quy định, trang thiết bị thể dục thể thao được đầu tư đảm bảo phục vụ tốt cho nhu cầu tập luyện thể dục thể thao của người dân. Nhìn chung, kết cấu hạ tầng trên địa bàn xã cơ bản đồng bộ, cảnh quan thôn xóm đã có những khởi sắc nhất định, nổi bật là các cụm dân cư Thuận Mỹ, Đa Cát, Mỹ Thiện. Đến nay xã có 2 vườn chuẩn NTM, 1 xóm “Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp (Đồng Thuận) được công nhận.

          - Về phát triển sản xuất: Xây dựng mô hình liên kết sản xuất lúa chất lượng cao do HTX DV NN Nam Cát liên kết với Tập đoàn giống cây trồng Trung ương sản xuất giống lúa VRN 20 và 01 mô hình trồng cây ăn quả áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt tại xóm Đồng Thuận với diện tích 1,5 ha. Duy trì 01 mô hình chăn nuôi gà gia công với số lượng 14.000 con/lứa (mỗi năm 4 lứa) tại xóm Đồng Thuận; 01 mô hình nuôi vịt (5000 - 6000 con) kết hợp dịch vụ câu cá và 01 mô hình nuôi rùa đặc sản trên 500 cá thể tại xóm Phú Thọ. Đây là những mô hình phát triển kinh tế mang tính hàng hóa cao, có đầu ra ổn định cho sản phẩm.

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Nam Cát là một trong những xã đi đầu trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới”, là đơn vị có nhiều cách làm hay, đặc biệt là biết phát huy tốt nội lực để xây dựng NTM. Các phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT luôn diễn ra sôi nổi, chất lượng, có chiều sâu. các câu lạc bộ văn hoá, văn nghệ hoạt động hiệu quả. Thành lập mới 02 câu lạc bộ dân ca ví dặm, 02 câu lạc bộ phòng chống bạo lực gia đình. Công tác bảo tồn phát huy gía trị di tích trên địa bàn xã được quan tâm, chỉ đạo thực hiện.

Đến nay, xã đã cơ bản đạt 15 tiêu chí NTM nâng cao.

3) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Nam Anh về “Khai thác các giá trị văn hóa tâm linh, cảnh quan sinh thái, nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch tâm linh, sinh thái, nghỉ dưỡng”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Xây dựng, nâng cấp 9,6 km đường nhựa, bê tông; hoàn thành đưa vào sử dụng cầu Cồn Gát bắc qua sông Đào; nâng cấp 3,7 km kênh mương; di dời, thay thế 138 cột điện lấn chiếm hành lang ATGT, 600 m đường dây dẫn, lắp đặt 1 km đường điện sáng năng lượng mặt trời; xây dựng mới trường tiểu học Nam Anh và trường THCS Anh Xuân, xây dựng nhà vận động trường mầm non; nâng cấp sân vận động xã, sân vận động 8 xóm, mua sắm bàn ghế NVH xã và cơ sở vật chất văn hóa xóm; nâng cấp trạm y tế xã; đang chỉ đạo xây dựng 4 tuyến đường mẫu.

- Về phát triển kinh tế, tổ chức sản xuất: Là xã bán sơn địa, có vùng đất màu tập trung rộng lớn, được bao bọc bởi dãy núi Đại Huệ nên sản xuất nông, lâm nghiệp có điều kiện để phát triển. Địa bàn có 03 mô hình nhà lưới sản xuất rau củ quả, 01 vùng sản xuất rau Vietgap và nhiều cánh đồng hoa lý, đồi cây ăn quả. Các sản phẩm nông nghiệp của Nam Anh được tiêu thụ trong toàn tỉnh; 05 hợp tác xã mới thành lập đã đi vào hoạt động ổn định, đến nay địa phương có 7 sản phẩm OCOP (1 sản phẩm 4 sao, 6 sản phẩm 3 sao).

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Nam Anh có quần thể di tích chùa Đại Tuệ và núi Đại Huệ có giá trị lịch sử văn hóa, tôn giáo và cảnh quan, có thể phát huy để trở thành điểm du lịch tâm linh. Dự án bãi đậu xe và hạ tầng du lịch dưới chân núi chùa Đại Tuệ đang mời gọi đầu tư. Bên cạnh đó, huyện và xã đang tập trung chỉ đạo xây dựng thí điểm 03 mô hình du lịch trải nghiệm vườn đồi nhằm khai thác hiệu quả lợi thế là vùng có nhiều diện tích đất đồi núi trồng cây ăn quả, trong đó nổi tiếng là cây hồng. Trên địa bàn có một số sản phẩm như tinh bột sắn, trà ngũ sắc,… có thể phục vụ tốt cho du lịch.

Đến nay xã cơ bản đạt 15/15 tiêu chí NTM nâng cao.

4) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Nam Thanh về “Xây dựng đời sống văn hóa gắn với phát triển du lịch tham quan học tập, du lịch cộng đồng trải nghiệm nông thôn”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Xây dựng mới 3,1 km đường trục xã, 10,1 km đường trục, ngõ xóm, 4,5 km đường nội đồng; kiên cố hoá 4,7 km kênh mương; lắp đặt 7 trạm biến áp, di dời, thay thế 555 cột điện, nâng cấp 5,2 km đường dây; xây dựng mới, nâng cấp các trường: Mầm non phân hiệu 1, Tiểu học, THCS.

- Về phát triển sản xuất: Thành lập mới 01 HTX nông nghiệp sản xuất và chế biến xanh Đá Hàn; xây dựng mới 02 mô hình cánh đồng mẫu lớn sản xuất lúa chất lượng cao quy mô 88,5 ha, 01 mô hình sản xuất bí đao tại vùng Bãi Quán và Cửa Chùa; một số mô hình chăn nuôi như dế, chim bồ câu nhốt chuồng; tiếp tục duy trì và phát triển mô hình rau Vietgap tại vùng Trường Yên xóm 5; đang xây dựng mô hình du lịch canh nông và sản xuất rau màu công nghệ cao tại vùng Cửa Chùa (cạnh chùa Viên Quang).

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Nam Thanh là xã đi đầu về thực hiện Quy chế nếp sống mới trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Trên địa bàn không có tình trạng đốt và rải vàng mã dọc đường khi đưa tang, không phô trương, lãng phí trong việc cưới hỏi; Việc chấp hành các quy định theo hương ước của các xóm được thực hiện nghiêm túc. Những cá nhân, tổ chức có thành tích trong việc xây dựng và thực hiện hương ước của xóm được ghi vào sổ vàng truyền thống và được nêu gương trên hệ thống truyền thanh của xóm; những trường hợp vi phạm về kế hoạch hóa gia đình phải chịu phê bình trước toàn thể nhân dân và không được xét công nhận gia đình văn hóa.

Đến nay, xã đạt 9 tiêu chí NTM nâng cao. 6 tiêu chí chưa đạt gồm: Giao thông, Văn hoá và cơ sở vật chất văn hoá, Thu nhập, Phát triển sản xuất, Môi trường, Hệ thống chính trị.

5) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Nam Nghĩa về “Xây dựng môi trường, cảnh quan nông thôn hỗ trợ gắn với phát triển du lịch cộng đồng trải nghiệm nông thôn, tham quan, học tập, ẩm thực”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Xây mới 2,93 km đường nhựa, 3,25 km đường bê tông thôn xóm, 1 km mương thoát nước dân sinh; Nâng cấp đập Cửa Ông, kiên cố hoá 1,43 km kênh mương; thay thế, di dời 375 cột điện, nâng cấp 8,5 km đường dây, 100% số xóm có hệ thống điện chiếu sáng công cộng đóng ngắt tự động; mua bổ sung trang thiết bị dạy học cho trường mầm non; xây bồn hoa kết hợp mương thoát nước có nắp đậy đoạn đường phía trước, xây bồn hoa trong khuôn viên ở tất cả các NVH xóm; chỉnh trang khuôn viên trạm y tế.

- Về phát triển sản xuất: Triển khai mô hình sản xuất lúa tập trung quy mô 20 ha, duy trì mô hình chăn nuôi Vietgap có liên kết tiêu thụ (2.000 con gà ác/lứa, 5.000 con gà lai chọi/lứa), triển khai thực hiện mô hình cây ăn quả 5 ha sử dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, xây dựng nhà lưới sản xuất rau củ quả an toàn diện tích 1000 m²  tại xóm 4, có 3 sản phẩm giò me đạt OCOP từ 3-4 sao.

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Với lợi thế hệ thống hạ tầng giao thông được quy hoạch đồng bộ, đường xá rộng, thông thoáng, nổi tiếng với đặc sản thịt me, Nam Nghĩa được huyện lựa chọn để xây dựng NTM kiểu mẫu về môi trường cảnh quan gắn với du lịch trải nghiệm, tham quan, ẩm thực. Một số nội dung đã thực hiện được sau 02 năm như: trồng được nhiều tuyến đường cây xanh bóng mát, 9,5 km đường hoa; lắp đặt 70 cột cờ, 737 đế cờ dọc các trục đường xóm; đang tiến hành xây dựng 05 tuyến đường mẫu, 30 vườn chuẩn tại 5 xóm; người dân tự giác chỉnh trang nhà cửa, tu sửa cổng ngõ, bờ rào khang trang; thực hiện tốt đề án thu gom rác sinh hoạt tận hộ; mô hình du lịch trang trại sinh thái tại đập Cửa Ông đã có khách tham quan, trải nghiệm. Bên cạnh đó, trên địa bàn có các nhà hàng nổi tiếng về thịt me, các sản phẩm giò me đã tạo được tiếng vang trên khắp cả nước, được người tiêu dùng tin tưởng sử dụng, đây là lợi thế không nhỏ để phát triển dịch vụ du lịch trên địa bàn.  

Đến nay xã đã đạt 15 tiêu chí NTM nâng cao.

6) Xây dựng xã NTM kiểu mẫu Nam Giang theo hướng “Khai thác các giá trị về văn hoá tâm linh, cảnh quan sinh thái gắn với du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng trải nghiệm”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Xây dựng mới, nâng cấp 7,3 km đường giao thông thôn xóm, 3,5 km mương thoát nước dân sinh, 2,3 km bồn hoa, 2,2 km kênh mương nội đồng; thay thế, di dời 489 cột điện, nâng cấp 9,8 km đường dây; xây dựng, nâng cấp các hạng mục trường MN, TH, THCS với tổng kinh phí hơn 12 tỷ đồng; nâng cấp sân vận động xã và các công trình phụ trợ; lắp đặt hệ thống loa truyền thanh kinh phí hơn 60 triệu đồng; 100% số xóm có hệ thống điện chiếu sáng công cộng qua khu dân cư; xây dựng 3 cụm cổ động tuyên truyền trực quan tại các vị trí trung tâm, lắp đặt apphic tuyên truyền tại một số tuyến đường; lắp đặt dụng cụ thể dục thể thao tại trung tâm văn hoá xã.

- Về phát triển sản xuất: Xây dựng 03 mô hình lúa chất lượng cao tổng diện tích 61 ha, trong đó có 1 mô hình liên kết theo chuỗi; xây dựng 1 mô hình nhà lưới trồng và chế biến các sản phẩm từ cây dược liệu.

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Nam Giang có vị trí địa lý thuận lợi, có 296 ha diện tích đồi núi (thuộc dãy núi Đại Huệ) và có khu mộ bà Hoàng Thị Loan nên thuận lợi để phát triển các mô hình du lịch tâm linh gắn với du lịch trải nghiệm vườn đồi. Hiện nay, khu du lịch sinh thái thực nghiệm tại Eo Gió đã mở cửa và thu hút nhiều khách khách tham quan, trải nghiệm; xây dựng và thực hiện thành công Đề án thu gom rác thải tận hộ; nhiều hộ gia đình chỉnh trang bờ rào, nhà cửa, hiến đất để mở rộng đường.

Đến nay xã đã cơ bản đạt 15/15 tiêu chí tiêu chí.

            7) Xây dựng thị trấn Nam Đàn “đạt chuẩn văn minh đô thị, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa, lịch sử, nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch tham quan học tập, tâm linh”

- Về xây dựng kết cấu hạ tầng: Đầu tư xây dựng mới, nâng cấp 1,7 km đường nhựa, 10,4 km đường bê tông, 5,35 km kênh mương thuỷ lợi, lắp đặt 1.742 cống các loại; thay thế, di dời 125 cột điện, nâng cấp 18,5 km đường dây, lắp đặt mới 2 trạm biến áp; chỉnh trang, nâng cấp và mua bổ sung trang thiết bị dạy và học của các trường MN, TH, THCS; Tu sửa NVH xã và trụ sở làm việc; NVH các xóm được đầu tư nâng cấp đồng bộ về cơ sở vật chất và làm đẹp cảnh quan, hiện đang xây dựng NVH xóm mẫu Bắc Thung.

- Về phát triển sản xuất: Xây dựng mô hình cánh đồng mẫu lớn sản xuất lúa chất lượng cao quy mô 40 ha; tiếp tục duy trì và phát triển mô hình rau Vietgap; duy trì và phát triển các làng nghề hiện có trên địa bàn như tương Sa Nam, sản xuất bún bánh, miến Quy Chính, trong đó sản phẩm miến Quy Chính đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao.

- Về xây dựng NTM kiểu mẫu theo chủ đề: Trên địa bàn xã tập trung nhiều di tích lịch sử, trong đó có 04 di tích cấp quốc gia (Chùa Đức Sơn, Đền Nậm Sơn, Đền Thánh Mẫu, Khu lăng mộ Vua Mai) và 02 di tích cấp tỉnh (Đình Đức Nậm, Đền Hồ Sơn) có giá trị cao về mặt lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật. Bên cạnh đó, làng nghề Quy Chính chuyên sản xuất các sản phẩm bún, miến gạo, bánh đa, bánh đúc được duy trì và phát triển ổn định. Lễ hội đền vua Mai được tổ chức hàng năm với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng đã thu hút được nhiều du khách thập phương tham gia. Đó là những lợi thế, là tiềm năng để khai thác du lịch.

4.5. Xây dựng các mô hình du lịch văn hoá

Các mô hình gồm: du lịch trải nghiệm vườn đồi Eo Gió (Nam Giang), homestay tại xóm Sen 2, trang trại hoa xóm Liên Mậu 3 (Kim Liên), du lịch trải nghiệm vườn đồi tại đập Cửa Ông (Nam Nghĩa) đã đi vào hoạt động.

4.6. Xây dựng hình ảnh phát triển văn hoá và du lịch

- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhằm quảng bá, xúc tiến du lịch:

          Phối hợp với các đơn vị báo chí, truyền hình để thực hiện các phóng sự, chuyên đề về quảng bá tiềm năng du lịch của huyện, đồng thời tăng cường giới thiệu trên cổng thông tin điện tử, cổng du lịch thông minh và mạng xã hội. Trong 2 năm đã thực hiện nhiều phóng sự như: Nam Đàn di tích và danh thắng; Nam Đàn vẻ đẹp thiên nhiên của thác Hồ bên núi, lễ hội vua Mai mạch nguồn văn hóa, Nam Đàn dấu ấn NTM,...; bên cạnh đó các bộ ngành TW, các sở ngành của tỉnh cũng đã quan tâm giới thiệu các đoàn về khảo sát, giúp đỡ huyện trong công tác quảng bá, phát triển du lịch.

- Cải tạo cảnh quan môi trường nông thôn Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp:

Nhìn chung các xã, thị trấn đã quan tâm thực hiện phong trào xây dựng xóm, khối ”Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp”, xây dựng vườn chuẩn, vườn mẫu, cụm dân cư kiểu mẫu: Đường làng, ngõ xóm đã quang đãng, sạch sẽ hơn; tình trạng lấn chiếm lòng, lề đường giảm đáng kể; nhiều đơn vị có đường giao thông được xây bồn, trồng hoa, trồng cây xanh cảnh quan đẹp như Kim Liên, Nam Cát, Nam Anh, Nam Nghĩa,...; một số tuyến đường được lắp đặt áp phích tuyên truyền khá đẹp tại Thị trấn, Kim Liên, Nam Giang, Nam Kim; hệ thống điện chiếu sáng công cộng được đầu tư nâng cấp đồng bộ; người dân quan tâm hơn đến chỉnh trang vườn tược, xây dựng các vườn chuẩn, vườn mẫu. Diện mạo tại một số xóm đã có nhiều khởi sắc như Sen 2, Liên Mậu 3, Hoàng Trù (Kim Liên); Đồng Thuận, Phú Thọ (Nam Cát); xóm 4, 5, 7, 8 (Nam Anh); xóm 2, 3 (Nam Nghĩa).

       4.7. Giáo dục nâng cao dân trí, giáo dục hệ giá trị, chuẩn mực đạo đức lối sống, giáo dục tư tưởng, truyền thống văn hóa lịch sử cách mạng; đào tạo nguồn nhân lực.

Triển khai thực hiện nghiêm túc Chương trình giáo dục phổ thông mới. Chất lượng giáo dục toàn diện và chất lượng mũi nhọn có nhiều chuyển biến. Các trường học đã tổ chức cho học sinh tham quan học tập tại các di tích lịch sử, văn hóa. Tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm, ngoại khóa, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm tuyên truyền phổ biến pháp luật, giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, truyền thống văn hóa lịch sử quê hương đất nước, giáo dục giới tính, bình đẳng giới, phòng tránh bạo lực học đường, tai nạn giao thông, đuối nước, giáo dục về chủ quyền biển đảo. Công tác hướng nghiệp, phân luồng cho học sinh sau THCS và THPT, công tác đào tạo nghề được quan tâm chỉ đạo thực hiện.

5. Tiến độ thực hiện các chương trình/ dự án trọng điểm

12 chương trình/dự án trọng điểm đã và đang triển khai thực hiện được 10 chương trình/dự án; còn 2 dự án chưa được triển khai (Chi tiết theo phụ lục 03).

6. Nguồn lực thực hiện chương trình

Trong 02 năm thực hiện, toàn huyện đã huy động 1002,2 tỷ đồng. Trong đó ngân sách trung ương 135,6 tỷ đồng, chiếm 13,5%; Ngân sách tỉnh 29,8 tỷ đồng, chiếm 3%; Ngân sách huyện 256 tỷ đồng, chiếm 25,5%, ngân sách cấp xã 65,9 tỷ đồng, chiếm 6,6%; Nhân dân đóng góp 54,3 tỷ đồng, chiếm 5,4%;  Doanh nghiệp, con em xa quê 50,8 tỷ đồng, chiếm 5,2%; Vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án là 409,8 tỷ đồng, chiếm 40,8%; Ngoài ra nhân dân tự nguyện hiến 30.431 m² đất, tháo dỡ 10.111 m² tường rào và đóng góp 34.240 ngày công để thực hiện.

7. Kết quả thực hiện Bộ tiêu chí NTM nâng cao cấp xã, các nội dung NTM kiểu mẫu về ”Văn hoá gắn với du lịch” cấp huyện

Đối chiếu theo Bộ tiêu chí NTM nâng cao theo Quyết định 5067 của UBND tỉnh, bình quân các xã trên toàn huyện đạt 10,2 tiêu chí NTM nâng cao. Có 4 xã đạt 15/15 tiêu chí (Kim Liên, Nam Nghĩa, Nam Cát, Nam Anh), có 6 xã đạt từ 9 tiêu chí trở lên (Nam Thái, Nam Thanh, Xuân Hoà, Hùng Tiến, Xuân Lâm, Nam Lĩnh).

Đối với 5 tiêu chí, 38 nội dung kiểu mẫu về “Văn hoá gắn với du lịch” hiện nay chưa có tiêu chí nào đạt, có 18/38 nội dung đã đạt.